Đặc điểm kỹ thuật, kinh tế, xã hội và môi trường của mô hình lúa - tôm và chuyên tôm tại huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng

Tóm tắt

Nghiên cứu khảo sát 30 hộ canh tác mô hình lúa - tôm và 30 hộ canh tác chuyên tôm tại xã Hòa Tú 1 và Ngọc Đông, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng được thực hiện từ tháng 3 đến tháng 5/2024 nhằm đánh giá đặc điểm kỹ thuật, kinh tế, xã hội và môi trường của hai mô hình để đề xuất giải pháp hướng đến phát triển nông nghiệp bền vững. Lịch gieo sạ lúa trên mô hình lúa - tôm bắt đầu tháng 8 và thu hoạch vào tháng 12 âm lịch, mật độ gieo sạ trung bình là 16,30 kg/1.000 m² và năng suất đạt 900 kg/1.000 m². Đến cuối tháng 2 đầu tháng 3 âm lịch năm sau nông dân tiến hành thả tôm với mật độ trung bình là 25.800 và 35.000 con/1.000 m² lần lượt trên mô hình lúa - tôm và chuyên tôm. Năng suất tôm ở mô hình chuyên tôm là 649,3 và 609,30 kg/1.000 m², tương ứng vụ 1 và 2, cao hơn mô hình lúa - tôm là 558,0 kg/1.000 m². Mô hình lúa - tôm sử dụng ít hóa chất hơn so với mô hình chuyên tôm, từ đó giúp làm giảm thiểu ô nhiễm môi trường, đặc biệt là với môi trường nước. Cụ thể, lượng vôi khoáng và men sử dụng trên mô hình lúa - tôm tương ứng là 303; 36 và 0 kg/1.000 m²/vụ, thấp hơn mô hình chuyên tôm là 312; 58 và 1,64 kg/1.000 m²/vụ. Tuy lợi nhuận từ mô hình chuyên tôm (44 triệu đồng/1.000 m²/năm) cao hơn so với lúa - tôm (38 triệu đồng/1.000 m²/năm), nhưng chi phí đầu tư của mô hình chuyên tôm khá cao (69 triệu đồng/1.000 m²/năm), trong khi mô hình lúa - tôm đầu tư thấp hơn (28 triệu đồng/1.000 m²/năm), dẫn đến tỷ suất lợi nhuận của mô hình chuyên tôm là 0,77 - 0,82, thấp hơn mô hình lúa – tôm là 3,05 và 1,67. Ngoài ra, mô hình chuyên tôm còn gặp phải rủi ro thời tiết thất thường, ô nhiễm và suy thoái môi trường nước, giá cả không ổn định, dịch bệnh, mất mùa. Việc thay đổi mô hình sản xuất phải phù hợp với quy hoạch từng vùng hướng đến phát triển bền vững ổn định về kinh tế, giảm thiểu ô nhiễm môi trường nước và góp phần nâng cao chất lượng đời sống. Để đẩy mạnh phát triển mô hình lúa - tôm bền vững, cần kết hợp với doanh nghiệp để hỗ trợ giống tốt và giá cả, đầu ra ổn định, giúp nâng cao thu nhập.