Nghiên cứu tính kháng bệnh bạc lá của các dòng lúa TBR225 đột biến promoter OsSWEET14 

TRẦN LAN ĐÀI, PHẠM THU HẰNG, NGUYỄN THỊ THU HÀ, NGUYỄN THANH HÀ, PHẠM XUÂN HỘI, NGUYỄN DUY PHƯƠNG.

Từ khóa

Bệnh bạc lá lúa, CRISPR/Cas9, OsSWEEET14, TBR225, Xanthomonas oryzae.

Tóm tắt

Xanthomonas oryzae pv. oryzae (Xoo) gây ra bệnh bạc lá lúa thông qua tương tác đặc hiệu giữa các TAL effector (transcription activator-like effector) và trình tự EBE (effector binding element) nằm trên vùng promoter của các gen thuộc họ gen mã hóa protein vận chuyển đường SWEET (Sugars will eventually be exported transporter), trong đó có gen OsSWEET14. Sử dụng công cụ CRISPR/Cas9 để gây đột biến một số trình tự đặc hiệu trên promoter này có thể vô hiệu hóa tính độc của các TAL effector giúp cây trồng kháng được bệnh bạc lá lúa. Đây là hướng nghiên cứu đầy triển vọng để cải thiện tính kháng bạc lá phổ rộng của các giống lúa chủ lực của Việt Nam, đặc biệt là giống lúa nhạy cảm với bệnh bạc lá như TBR225. Trong nghiên cứu trước đây, đã tạo được một số dòng lúa TBR225 chỉnh sửa gen thế hệ T1 mang đột biến tại vị trí EBE AvrXa7/Tal5 trên promoter OsSWEET14. Trong nghiên cứu này, phân tích trên dòng lúa TBR225 chỉnh sửa gen ở thế hệ T2 ­đã chứng tỏ các đột biến trên promoter OsSWEET14 không làm thay đổi các chỉ tiêu nông học cơ bản của cây. Sáu dòng lúa TBR225 chỉnh sửa gen T2 không thay đổi mức độ biểu hiện gen đích OsSWEET14 khi được lây nhiễm với vi khuẩn Xoo và thể hiện tính kháng hoàn toàn với isolate VXO_11, kháng nhẹ hoặc không kháng với isolate VXO_80 và VXO_100. Kết quả thu được là tiền đề cho nghiên cứu phát triển giống lúa TBR225 kháng bạc lá trong tương lai.

Người phản biện

: PGS.TS. Lã Tuấn Nghĩa

Ngày nhận bài

: 05/01/2023

Ngày thông qua phản biện

: 07/02/2023

Ngày duyệt đăng

: 14/07/2023


Đã xuất bản

15/08/2023

Cách trích dẫn

Lĩnh vực

Số thường kỳ